Khởi tố 3 trợ lý của bà Nguyễn Phương Hằng: Pháp luật quy định như thế nào về đồng phạm?

Khởi tố 3 trợ lý của bà Nguyễn Phương Hằng.

Vừa qua, Cơ quan Cảnh sát điều tra Công an TP. Hồ Chí Minh đã ra Quyết định khởi tố bị can, áp dụng biện pháp ngăn chặn cấm đi khỏi nơi cư trú; phối hợp VKSND TP. Hồ Chí Minh thi hành lệnh khám xét chỗ ở đối với Nguyễn Thị Mai Nhi, Lê Thị Thu Hà và Huỳnh Công Tân. 

Theo kết quả điều tra mở rộng vụ án, Cơ quan CSĐT Công an TP. Hồ Chí Minh xác định các đối tượng gồm: Nguyễn Thị Mai Nhi (SN 1983, trú tại quận 12, TP. Hồ Chí Minh); Lê Thị Thu Hà (SN 1992, trú tại TP. Thủ Dầu Một, tỉnh Bình Dương); Huỳnh Công Tân (SN 1994, trú tại TP. Dĩ An, tỉnh Bình Dương) đã thực hiện hành vi giúp sức tích cực cho Nguyễn Phương Hằng (SN 1971, Tổng giám đốc Công ty Cổ phần Đại Nam) thực hiện hành vi phạm tội liên tục nhiều lần, trong thời gian dài, gây bức xúc dư luận xã hội.

Việc giúp sức thể hiện qua việc tạo lập, quản lý các trang mạng xã hội; đăng tải thời gian, chủ đề livestream lên trang mạng xã hội; kết nối các tài khoản mạng xã hội vào Internet, chuẩn bị sân khấu để Nguyễn Phương Hằng livestream; đăng tải nội dung xúc phạm trên trang cá nhân và phục vụ hoàn toàn cho Hằng khi Hằng trực tiếp livestream phát ngôn xúc phạm cá nhân.

Việc giúp sức của Nguyễn Thị Mai Nhi, Lê Thị Thu Hà và Huỳnh Công Tân chỉ dừng lại đến khi Hằng bị khởi tố, bắt tạm giam.

Cơ quan CSĐT Công an TP. Hồ Chí Minh đang tiếp tục điều tra làm rõ hành vi của các cá nhân có liên quan còn lại để xử lý nghiêm theo quy định của pháp luật.

Tiến sĩ, Luật sư Đặng Văn Cường, Trưởng Văn phòng Luật sư Chính pháp cho biết, Điều 17 Bộ luật Hình sự quy định: "Đồng phạm là trường hợp có hai người trở lên cố ý cùng thực hiện một tội phạm".

Theo Luật sư, về mặt lý luận, đồng phạm có thể tồn tại ở dạng đồng phạm giản đơn hoặc là tội phạm có tổ chức. Đồng phạm giản đơn là những người có cùng ý chí thực hiện hành vi phạm tội nhưng không có sự cấu kết chặt chẽ với nhau. Phạm tội có tổ chức là hình thức đồng phạm có sự câu kết chặt chẽ giữa những người cùng thực hiện tội phạm.

Đồng phạm sẽ gồm nhiều người có cùng một ý chí, có cùng một mục đích để thực hiện hành vi phạm tội. Trong nhóm đối tượng thực hiện hành vi phạm tội đó, mỗi đối tượng có thể thực hiện với những vai trò khác nhau, làm tăng tính chất nguy hiểm của vụ án hình sự, gây ra hậu quả nghiêm trọng hơn đối với sự việc. Bộ luật Hình sự quy định người đồng phạm bao gồm người tổ chức, người thực hành, người xúi giục, người giúp sức. Trong đó, người thực hành là người trực tiếp thực hiện tội phạm; người tổ chức là người chủ mưu, cầm đầu, chỉ huy việc thực hiện tội phạm; người xúi giục là người kích động, dụ dỗ, thúc đẩy người khác thực hiện tội phạm; người giúp sức là người tạo điều kiện tinh thần hoặc vật chất cho việc thực hiện tội phạm.

Luật sư Cường phân tích rõ: "Trong vụ án này, cơ quan điều tra đã xác định bà Nguyễn Phương Hằng là người chủ mưu, đồng thời là người trực tiếp thực hiện hành vi phạm tội "Lợi dụng quyền tự do dân chủ xâm phạm lợi ích của nhà nước, quyền và lợi ích hợp pháp của tổ chức, cá nhân" theo quy định tại Điều 331 Bộ luật Hình sự. Hành vi được xác định là ảnh hưởng xấu đến an ninh trật tự, an toàn xã hội nên bà Hằng sẽ phải đối mặt với khung hình phạt là phạt tù từ 02 năm đến 07 năm tù. Để buộc tội đối với các đồng phạm trong vụ án này thì cơ quan tiến hành tố tụng sẽ phải làm rõ hành vi của từng người, làm rõ nhận thức, ý thức chủ quan của từng bị can đối với hành vi vi phạm pháp luật do mình gây ra. Có những bị can thực hiện hành vi với vai trò là người thực hành phải trực tiếp thực hiện hành vi phạm tội; có bị can thực hiện hành vi phạm tội với vai trò là người giúp sức hoặc người xúi giục. Tất cả những người này đều bị xử lý cùng với một tội danh là tội "Lợi dụng quyền tự do dân chủ để xâm phạm lợi ích của nhà nước, quyền lợi ích hợp pháp của tổ chức, cá nhân" theo Điều 331 Bộ luật Hình sự với chế tài là phạt tù từ 02 năm đến 07 năm tù".

Trường hợp kết tội đối với các bị cáo thì Tòa án sẽ căn cứ vào quy định của Bộ luật Hình sự, trên cơ sở đánh giá tính chất, mức độ của hành vi phạm tội, nhân thân người phạm tội và các tình tiết tăng nặng và tình tiết giảm nhẹ trách nhiệm hình sự để quyết định hình phạt đối với từng bị cáo. Về nguyên tắc, với những đối tượng chủ mưu, cầm đầu, thực hành tích cực, ngoan cố chống đối, không nhận thức được hành vi của mình, có nhân thân xấu, có nhiều tình tiết tăng nặng trách nhiệm hình sự thì sẽ phải chịu mức hình phạt nghiêm khắc. Còn những đối tượng phạm tội với vai trò thứ yếu, giúp sức, nhân thân tốt, nhận thức được hành vi sai phạm của mình, thành khẩn khai báo, ăn năn hối cải, có nhiều tình tiết giảm nhẹ trách nhiệm hình sự theo quy định của pháp luật thì sẽ được hưởng khoan hồng và có thể sẽ được áp dụng hình phạt là phạt tù nhưng cho hưởng án treo.

Việc quyết định hình phạt cụ thể đối với từng bị cáo sẽ do Hội đồng xét xử quyết định trên cơ sở kết quả tranh tụng công khai tại phiên tòa tới đây.

TIẾN HƯNG-Báo Luật sư Việt Nam